İsrail ordusunun Gazze’ye hücumları ikinci ayında devam ediyor.
Saldırılar, yaklaşık 5 bini çocuk 11 bini aşkın sivili hayattan kopardı.
Her geçen an ağırlaşan tabloya karşın (AB), hala ateşkes davetinde bulunmadı.
Ekim ayının sonuna hakikat AB’nin ateşkes daveti yapması tarafındaki beklentiler arttı.
Ateşkes değil, “insani aralar” çağrısı
Brüksel’de 26-27 Ekim’de düzenlenen olağan AB önderler doruğunda günler süren müzakerelerin akabinde “insani koridorlar ve çatışmalara ortalar verilmesi” yoluyla insani yardımların ulaştırılması davetinde bulunuldu.
AB ayrıyeten İsrail-Filistin çatışmasının sonlandırılması için kısa vakitte milletlerarası konferans düzenlenmesini istediğini duyurdu.
Zirvenin bittiği gece Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurası’nda oylanan Gazze’de ateşkes daveti yapan karar tasarısına AB ülkelerinden verilen oylar, Birliğin bu husustaki tavrının ardında yatan nedeni de gözler önüne serdi.
‘Hayır’ diyen ülkeler
Tasarıya “hayır” oyu kullanan 14 ülkeden 4’ü AB üyeleri Avusturya, Macaristan, Çekya ve Hırvatistan olurken, çekimser oy kullanan 45 ülke içinde 15 AB ülkesi Almanya, İtalya, Yunanistan, Hollanda, Polonya, Bulgaristan, Güney Kıbrıs Rum İdaresi, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve İsveç yer aldı.
Tasarıya AB’nin 27 üyesinden sırf Belçika, İrlanda, Fransa, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovenya ve İspanya olmak üzere 8 ülke takviye verdi.
“İsrail’in yanındayız”
AB idaresi, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’in “Filistinlilere ve kutsal bedellerine yönelik daima ihlallerine karşılık verme” gerekçesiyle başlattığı taarruzların akabinde yaptığı birinci açıklamalarda Hamas’ı kınarken, “İsrail’in yanındayız” iletileri verdi.
Başta AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen olmak üzere AB önderleri, duruma ait değerlendirmelerinde Gazze’deki can kayıplarını ve giderek berbatlaşan insani durumu görmezden gelerek sık sık “İsrail’in kendini savunma hakkı bulunduğu” tarafında açıklamalar yaptı.
AB Kurulu’nun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi’nin 9 Ekim’de yaptığı Filistinlilere yönelik tüm kalkınma yardımlarını gözden geçirme, tüm ödemeleri dondurma kararı açıklaması şaşkınlığa yol açtı.
AB içerisinde yansılara neden oldu
Von der Leyen’in 14 Ekim’de toplam sivil can kaybı sayısı 1500’ü geçmişken İsrail’e yaptığı ziyarette İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya şartsız dayanak vermesi, Gazze’deki duruma değinmemesi, sivil kayıplardan kaçınılması istikametinde hiçbir davette bulunmaması AB içerisinde reaksiyonlara neden oldu.
Dünya genelindeki AB delegasyonları çalışanları von der Leyen’e İsrail yanlısı tavrı nedeniyle reaksiyon gösteren bir mektup göndererek, “AB’nin tüm prestijini kaybetme riskiyle karşı karşıya olduğu” ikazında bulundu.
Aynı günlerde Avrupa başşehirlerinde birbiri arkasına düzenlenen Filistin’e dayanak şovlarında AB’nin tavrı sert biçimde eleştirilmeye başlandı.
Çifte standart tepkisi
Birliğin demokrasi ve insan hakları üzere bedellerin savunucusu olduğu tarafındaki savlarının, Rusya’nın Ukrayna’daki sivillere akınları karşısında halinin mevzu Filistinlilere geldiğinde ikili standarda dönüştüğüne dair sesler yükseldi.
Bu gelişmelerin akabinde İsrail’in kendini savunma hakkını kayıtsız kuralsız destekleyen AB’nin telaffuzuna bunun “uluslararası insancıl hukuka nazaran kullanılması” gerektiği sözleri eklendi.
“Uluslararası toplumda alarm zillerini yükseltiyor”
AB Kurulu Lideri Charles Michel’in “Gazze’de kuşatma ve temel gereksinimlerin karşılanmaması nedeniyle ortaya çıkan trajik görünümler ve önemli bombardımanın getirdiği yıkım, memleketler arası toplumda alarm zillerini yükseltiyor.” sözleriyle davette bulunduğu fevkalâde önderler tepesi, 17 Ekim’de İsrail’in 500 kişinin vefatına yol açtığı hastane saldırısına denk geldi.
AB kurumlarının başkanları bu olayın akabinde dahi, “İsrail’in akınlarının milletlerarası hukuka uygun olmadığı, savaş hatası teşkil ettiği ya da derhal durması gerektiği” üzere sözler kullanmaktan imtina etti.
Bunun yerine doruğun sonuç bildirisinde İsrail’in kendini memleketler arası hukuk ve insani hukuk çerçevesinde savunma hakkına dayanak verildiği, AB’nin iki devletli tahlile bağlılığı, Filistin idaresini ve halkını desteklemeye devam edeceği bildirileri verildi.
İsrail eserlerine boykot, silah satışının kesilmesi…
Bu ayın başından itibaren AB’nin başşehri pozisyonundaki Brüksel de dahil hem sokaktan hem siyasi çevrelerden İsrail eserlerine boykot, silah satışının kesilmesi üzere davetler yükselmeye başladı.
Von der Leyen 8 Kasım’da Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Heyet oturumunda yaptığı konuşmada, İsrail’in milletlerarası insancıl hukuk kapsamında kendini savunma hakkı bulunduğunu yineleyerek, İsrail’i desteklemek kadar Gazze’deki sivilleri muhafazanın da gerekli olduğunu söyledi.
İsrail’in sivil kayıplardan kaçınmaya çalışması gerektiğini belirten von der Leyen, AB’nin Gazze’ye Refah hudut kapısından yaptığı yardımların kâfi olmadığını, denizden insani yardım koridoru açmak için çalıştığını duyurdu.
Paris’te 9 Kasım’da düzenlenen ” için Memleketler arası İnsani Konferans”ta da von der Leyen, “esas sorunun iki devletli tahlile bölgesel ve milletlerarası ortaklarla birlikte yatırım yapmak” olduğunu vurguladı.
İnsani yardım koridoru çağrısı
AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafından 12 Kasım’da Birlik ismine yapılan açıklamada şu sözler kullanıldı:
AB, insani yardımın Gazze halkına inançlı formda ulaşabilmesi için çatışmalara derhal ortalar verilmesi, hudut geçişlerinde kapasitenin arttırılması ve özel bir deniz yolu da dahil insani yardım koridorlarının oluşturulması davetlerine katılmaktadır.
Dün düzenlenen AB dışişleri bakanları toplantısından da ateşkes davetine dair uzlaşı sinyali çıkmadı.
Borrell, toplantının akabinde yaptığı açıklamada, Filistinliler için yeni bir devlet inşa edilmesi, bunun için çatışmanın sonrasına bakılması gerektiği iletilerini verdi, Gazze’de mecburî göç ve İsrail işgaline müsaade verilmeyeceğini söyledi.
